Bron van liefde

Liefde speelt een belangrijke rol in ieders leven. Wat is liefde eigenlijk en wat is daar de bron van?

Een pakketje gevoelens

Een aantal maanden voordat mijn oude pleegmoeder overleed, ruim een jaar geleden, vroeg ik haar hoe ze liefde ervoer. Ze antwoordde: ‘Liefde krijg je van een ander.’ Ik was verbaasd. Tegelijkertijd realiseerde ik me dat dit misschien wel goed weergeeft hoe we in onze samenleving gewend zijn over liefde te denken. Blijkbaar wordt het als een pakketje gevoelens gevoelens beschouwd dat je kunt weggeven of juist van een ander kunt krijgen.

Misschien is de liefde wel het gemakkelijkste te voelen als we verliefd zijn. Het dringt zich dan haast onontkomelijk aan je op. Je denkt steeds aan die geliefde ander, je ziet alleen maar hoe mooi die ander is. En je voelt van alles: warme gevoelens, het hart is in vuur en vlam – ‘hartstocht’ heet dat zo mooi – en vlinders in je buik. En het lijkt volkomen duidelijk: die ander is de oorzaak van die intense gevoelens, de ander is bron van liefde.

Maar is dat wel zo? Wat kom ik op het spoor als ik mijn ervaringen dieper onderzoek?

Hoe voelt liefde?

Eerst nog even mijn pleegmoeder. Ik vroeg haar of ze aan iemand kon denken van wie ze heel veel hield. Ze deed haar ogen dicht en ik zag hoe ze veranderde: ze ‘smolt’ in zekere zin. Haar lichaam ontspande zich, ze kreeg een zachte uitdrukking, een glimlach verscheen op haar gezicht en ze begon te stralen. Toen ik de vraag opnieuw stelde hoe ze liefde ervoer, wist ze daar geen antwoord op. Zo weinig was ze gewend om de ervaring van liefde zelf te beschrijven. Daarom spiegelde ik haar wat ik in haar zag. Pas toen besefte ze hoe liefde voelde.

Liefde is ervaarbaar als je bij iemand bent van wie je veel houdt of als je aan die persoon denkt. Ga maar na bij jezelf. Het kan ook in je opkomen wanneer iets of iemand je heel erg vertedert, zoals een klein kind of een jong dier.

Als er sprake is van smelten en open gaan, was mijn hart even daarvóór blijkbaar enigszins gesloten. Dat klopt. Ik was minder in liefde aanwezig, meer in mezelf gekeerd, minder open voor anderen. M’n borstkas voelt dan aan alsof daar een soort van bescherming is, een soort van schild. Ik scherm me eigenlijk af van de invloed van andere mensen of van de sfeer waarin ik verkeer.

Wanneer liefde zich verder uitbreidt

Als mijn hart wel open is, spreidt zachtheid zich soms zomaar vanuit mijn hart verder uit door heel mijn lichaam. Dan voel ik mij helemaal zacht worden, mild, teder, vriendelijk. Ik word, ik ben dan die kwaliteiten. En ik kijk door de ‘bril’ van liefde, zie overal om me heen dat liefde een kernkwaliteit is van elk mens, elke ziel, elke levensvorm.

Het kan dan gebeuren dat ik dit ga voelen als een uitstromen van warmte en zachtheid, vanuit mijn hart. Als die stroom zich richt op een speciale ander, wil ik dicht bij die ander zijn, haar/hem aanraken, omhelzen.

Soms ervaar ik de zachtheid van mijn hart als ik door de stad loop of tijdens een rit in de trein of in metro van Amsterdam. Ik zie de schoonheid van mijn medereizigers, hun inherente goedheid. Ik neem iets van hun essentie waar, voorbij de dagelijkse zorgen die ze ook uitstralen en voorbij hun masker.  Het kan voelen alsof ik verliefd kan zijn op iedereen.

De bron van liefde is in iedereen aanwezig

Liefde is dus geen pakketje energie of gevoelens dat je van iemand anders krijgt. De ander maakt hoogstens die gevoelens in jou, in mij wakker. In feite is liefde altijd latent in ieder van ons aanwezig, als potentie. Als je die ervaart, sluimert ze als het ware in je bewustzijn, als een onbenutte kwaliteit van je ziel. Als ze wakker wordt, wordt ze voelbaar als een warmte die opwelt in je hart, als een mildheid waarmee je de wereld om je heen ziet.

Je hart is dus de bron van liefde. Die kan op elk moment gaan stromen. Die bron is dus in mij, in jou, in ieder van ons aanwezig.

Geldt dat ook voor criminelen, terroristen, nazi’s, leden van de organisaties als de ku klux clan etc.? Ja, ook in hen is de bron van liefde aanwezig. Dat ze zo hard zijn naar andere mensen toe, geeft aan hoe gesloten hun harten zijn, hoe diep verborgen die bron in hen is, bedekt door gevoelens van haat en boosheid. Die doen het hart sluiten. Hartkwaliteiten als compassie, empathie, medeleven, mededogen, ze verdwijnen dan diep in het onbewuste. De bron houdt op met stromen, droogt op. Maar de bron zelf verdwijnt niet. De potentie van liefde blijft altijd bestaan.

De kunst om het hart open te houden

Toen ik me begon te beseffen dat de bron van liefde in mij aanwezig was, realiseerde ik me dat die niet afhankelijk is van anderen of van omstandigheden. Het is hoe ík kijk, hoe ík mijn hart open, hoe de bron in mij stroomt. Daarom is die bron ook onuitputtelijk. Ik kan m’n hart sluiten, de liefde blokkeren, maar waarom zou ik? Een gesloten hart is heel pijnlijk. Waarom zou ik mezelf pijn doen door me af te sluiten?

Het gaat er voor mij om mijn hart open te houden, ook onder lastige en pijnlijke omstandigheden. Dat betekent de bron van liefde open houden, contact houden met mildheid, het goede in de ander blijven zien ondanks zijn/haar hardheid.

Soft gepraat? Verre van dat. Het vraagt een enorme moed om het hart open te houden in de wereld waarin we leven.

© Chris Elzinga, 1 februari 2017

Dit blogartikel is eerder verschenen op de site van Vive-Levenskunst.